Goed bestuur begint met helderheid

Joost Oostlander, bestuurssecretaris bij CNV

“Als de besluitvorming klopt, kunnen bestuurders zich richten op hun werk: opkomen voor werkenden in Nederland.”

Sinds de fusie binnen CNV in april 2024 vervult Joost Oostlander de rol van bestuurssecretaris. Het is een rol die hem ligt: gestructureerd, dienstbaar en gericht op het grotere geheel. In zijn werk zorgt hij dat processen helder zijn en besluitvorming zorgvuldig verloopt.

Vakbond met een missie
CNV heeft een lange geschiedenis, geworteld in christelijk geïnspireerde vakbonden die zich al sinds het einde van de negentiende eeuw inzetten voor werkenden in alle beroepsgroepen. In de loop der tijd zijn deze bonden steeds meer gaan samenwerken. Met ruim 225.000 leden in sectoren als bouw, zorg, onderwijs, industrie, vervoer en overheid is CNV een van de grootste vakbonden van Nederland.

Het dna van CNV is stevig verankerd in missie, visie en waarden. Solidariteit, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid en duurzaamheid vormen de leidraad in het dagelijks werk. “Ik werk graag in een organisatie met een maatschappelijk relevante missie en visie,” zegt Joost. “Dat geeft betekenis aan mijn rol. Het gaat om waarden die ik persoonlijk belangrijk vind en die zichtbaar moeten zijn in hoe een organisatie werkt.”

Een rol op de achtergrond met impact
De recente fusie binnen CNV bracht bestuurlijke veranderingen met zich mee. Structuren werden opnieuw ingericht en besluitvorming herzien. Precies het moment waarop Joost op zijn plek is. “Een fusie schudt per definitie structuren op. Mijn taak is dan zorgen voor rust, ritme en regelmaat.” Als bestuurssecretaris ondersteunt hij het bestuur, het managementteam en de raad van toezicht. Zijn kracht ligt niet in de spotlights, maar in het mogelijk maken van goed bestuur. “Ik wil dat mensen hun werk voor de buitenwereld kunnen doen zonder last te hebben van interne processen. Dat lukt beter als de basis op orde is.”

Tegelijkertijd kijkt Joost verder dan structuren en processen. Zijn maatschappelijke belangstelling is groot en zijn politieke antenne staat altijd aan. “Internationale politiek en de manier waarop macht gebruikt wordt, boeien me. Ik volg ontwikkelingen op de voet, ook buiten Nederland. Maar ik weet ook: dit is niet mijn podium. Ik ben geen bestuurder en geen manager. Mijn invloed zit in hoe ik processen begeleid, hoe ik agendeer en hoe ik de goede vragen op tafel krijg.”

Dat vraagt om scherpte, ook in de samenwerking met bestuur en directie. “Ik ontzorg, maar ik spiegel ook. En ik zorg dat er ruimte blijft voor reflectie en richting. Dat is mijn rol, en die neem ik serieus.”

De uitdagingen van CNV
CNV staat voor grote maatschappelijke opgaven. Denk aan de gevolgen van inflatie, personeelstekorten, arbeidsmigratie, vergrijzing en de behoefte aan een gezonde werk-privébalans. Die ontwikkelingen raken de positie van werkenden direct en vragen voortdurend om afstemming, duiding en beïnvloeding. “Niet alles is wettelijk geregeld en lang niet alles gaat vanzelf,” zegt Joost. “Daarom is het belangrijk dat CNV zich blijft uitspreken, afspraken maakt en invloed uitoefent – juist voor mensen die anders misschien niet gehoord worden.”

Een voorbeeld is het dossier over vervroegd uittreden voor mensen die zwaar werk doen. “Wat is een zwaar beroep en wanneer is eerder stoppen gerechtvaardigd? Dat vraagstuk kent veel kanten,” zegt Joost. “Uiteindelijk kwam er een akkoord waarin niet alles centraal werd geregeld, maar juist op sectoraal niveau. CNV gelooft in gespreide verantwoordelijkheid. Niet alles hoeft vanuit de overheid te komen, sommige afspraken regel je beter binnen sectoren of cao-tafels.”

Rechtvaardigheid als drijfveer
De maatschappelijke betrokkenheid van Joost is groot en geworteld in zijn opvoeding. Hij kiest bewust voor organisaties met een missie die hem aanspreekt. Zo werkte hij eerder bij UNICEF, waar het ging om kinderrechten en internationale rechtvaardigheid.  “Mijn circle of concern is veel groter dan mijn circle of control,” zegt hij. “Dus streef ik er naar dat de wereld om mij heen klopt. Dat mensen in mijn directe invloedssfeer helderheid hebben en ruimte ervaren.” Zijn werk bij CNV past daarbij. “Ik werk voor een organisatie die staat voor het collectief, voor solidariteit en die tegenmacht biedt. Daar draag ik op mijn manier aan bij.”

Inspire als vakgemeenschap
De functie van bestuurssecretaris is waardevol, maar ook solistisch. Daarom is Joost aangesloten bij Inspire, het netwerk van bestuurssecretarissen. “Je werkt in het bestuur, maar je bént geen bestuurder. Je organiseert het MT, maar bent geen manager. En je hebt geen eigen team. Dan is het prettig om te spiegelen met vakgenoten die je rol herkennen.”

Wat hij waardeert aan Inspire is de combinatie van inhoud, herkenning en ontmoeting. “Er is altijd een actueel thema, zoals governance of AI. Maar je leert ook van elkaar, juist omdat iedereen in een andere context werkt. En je bouwt een netwerk op. Je weet steeds beter wie je waarvoor kunt benaderen.”

Bijdragen waar het telt
Wat hem drijft is niet zichtbaarheid, maar betekenis. “Ik wil gewoon dat mensen hun leven kunnen leiden, zonder dat anderen daar last van hebben. Als ik er aan kan bijdragen dat de wereld om mij heen een stukje overzichtelijker wordt, dat besluitvorming helder is en bestuurders, managers en toezichthouders hun werk goed kunnen doen, dan doe ik ertoe.”

Hartelijk dank aan Joost Oostlander, bestuurssecretaris bij CNV voor dit interview.